Oude vestingmuur IJsselstein gevonden!

Tijdens archeologische opgravingen aan de Molenstraat in IJsselstein zijn deze week de restanten gevonden van twee bastiontorens die in het verleden deel uitmaakten van de vestingmuren van de stad.

Hanneke van Engeldorp Gastelaars is senior archeoloog bij ADC ArcheoProjecten. Ze kreeg enkele maanden geleden van de gemeente de opdracht om op zoek te gaan naar restanten van deze torens. ,,Wat zo leuk is aan deze opdracht, is dat de gemeente aangaf dat de restanten in de toekomst moeten blijven zitten en deel moeten gaan uitmaken van de herinrichting.”

Op een deel van het terrein aan Molenstraat staat een buitenterras gepland voor een grand café. Het is de bedoeling dat de vorm van een bastiontoren onderdeel wordt van het terras. De opgravingen worden gedaan bij de tweede fase van het project Schuttersgracht, dat voorziet in winkels, woningen en horeca.

Bijzondere geschiedenis

Het stukje Molenstraat kent een bijzondere geschiedenis. Niet alleen stonden er vanaf ongeveer 1390 enkele eeuwen twee verdedigingstorens, ook stond er eeuwenlang een molen en van 1915 tot aan 1973 was hier de Nicolaasschool te vinden.

Van Engeldorp Gastelaars begon maandag met de opgravingen, waarbij telkens laagjes van maximaal 3 centimeter worden afgegraven. Dat gebeurde aan de kant van de Molenstraat die het dichtst bij molen De Windotter staat. De eerste dag trof ze eerst de restanten van een brandweerhuisje aan en later kloostermoppen die afkomstig waren van de waltoren, een bastiontoren met een diameter van 6 meter. ,,De torens dienden vanaf 1390 tot halverwege de 15de eeuw voor de verdediging van IJsselstein. Daarna maakte de komst van steeds zwaardere kanonnen ze in feite overbodig.”

Bijna hoop opgegeven

De zoektocht naar de tweede toren leek aanvankelijk op niets uit te lopen. Van Engeldorp Gastelaars wilde aan het einde van woensdagmiddag de hoop dan ook opgeven, totdat ze rond 15.30 uur tot haar verrassing alsnog kloostermoppen in een ronde boog aantrof, die wezen op de tweede bastiontoren. ,,Op dat moment werd ik helemaal gek.” Hoelang de torens er gestaan hebben is niet duidelijk. Op een historische kaart uit 1649 zijn beide torens en de voormalige molen zichtbaar. Bijna twee eeuwen later, op een kadasterkaart uit 1832, is de waltoren nog steeds zichtbaar, de tweede bastiontoren niet meer.

Het is de bedoeling dat de restanten en contouren van de twee bastiontorens terugkomen in het uiteindelijke ontwerp voor de buitenruimte inclusief terras. Van Engeldorp Gastelaars geniet van de betrokkenheid van de IJsselsteiners, die regelmatig nieuwsgierig poolshoogte komen nemen. ,,Zelfs de burgemeester, zelf een enthousiast amateur-archeoloog, komt vaak langs. Hij is enorm betrokken en vindt het prachtig wat we hier allemaal aantreffen.”