Een Romeinse 'bouwmarkt' in de Ardennen
Het is vandaag niet alleen officieel het begin van de lente, maar tevens de internationale Dag van het Bos, of ook wel Werelddag van de Bossen genoemd. We gaan het daarom over hout hebben.
Hout, en dan in onverbrande vorm, komt ondanks de kwetsbaarheid en hoge eisen aan goede conserveringsomstandigheden, toch regelmatig voor in archeologische context. Het was een van de belangrijkste (bouw)materialen in het verleden, en nog steeds: de bouwmarkten liggen er vol mee!
Archeologisch hout is ontzettend waardevol voor ons onderzoek naar het verleden. Dat bleek ook bij het onderzoek van de bijna 500 aangepunte houten palen die bij Weerdkampen werden gevonden.
De houten palen van de Romeinse weg bij Weerdkampen
De palen markeerden een deel van de limesweg die daar heeft geleden. De productie van de palen moet een bijna ‘lopende band-achtige’ verwerking zijn geweest. Zowel de houtsoort (eik) als de bewerking ervan is opvallend homogeen en zeer waarschijnlijk op de bouwlocatie uitgevoerd. De kapsporen zijn met een zgn. ‘dolabra’ gemaakt, een aanwijzing dat militairen de weg hebben gebouwd.
Aangepunte paal van de limesweg bij Weerdkampen
Dendrochronologisch onderzoek heeft aangetoond dat het eikenhout uit de Ardennen kwam. Daar zal de primaire verwerking hebben plaatsgevonden: van het kappen van de bomen, het voorbereiden van het hout voor transport, tot en met het voorzien van de partij van een stempel van deze ‘bouwmarkt’!
Een stempel met de letters COH II CR waarschijnlijk aangebracht op de locatie waar het hout werd gekapt.
Het hout werd in het najaar van 124 n. Chr. gekapt. Leuk detail hierbij is dat Vitruvius (81-15 v. Chr.) al in De Architectura II de kwaliteit van eikenhout roemt en aangeeft wanneer de beste tijd is om dit tot bouwhout te verwerken:
Het eiken (quercus) daarentegen, dat van de elementen een overvloedig aandeel van het aardachtige en weinig vocht, lucht en vuur bevat, bezit, wanneer het bij aardwerken onder den grond wordt verwerkt, onbeperkte duurzaamheid.
En:
Bouwhout moet worden gekapt vanaf het begin van de herfst tot het moment waarop de westenwind begint op te steken. In de lente worden alle bomen namelijk zwanger en geven ze al hun natuurlijke krachten aan het voortbrengen van het loof en de jaarlijkse vruchten.
Het bos is voor de mens altijd van levensbelang geweest: het bood bescherming, voedsel, brandstof en bouwmateriaal. Alle reden dus om jaarlijks het belang ervan te vieren!